Λιθίαση – Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος είναι μια πάθηση που απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Οι πέτρες σχηματίζονται όταν άλατα και άλλα στοιχεία των ούρων συγκεντρώνονται και κρυσταλλώνονται, δημιουργώντας στερεούς σχηματισμούς.
Αυτοί μπορεί να παραμείνουν μικροί και να αποβληθούν αυτόματα, αλλά συχνά μεγαλώνουν και προκαλούν σοβαρά προβλήματα.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον έντονο πόνο στη μέση ή στα πλευρά (κολικό νεφρού), την παρουσία αίματος στα ούρα (αιματουρία), τη συχνουρία ή τις υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η λιθίαση μπορεί να είναι «σιωπηλή» και να ανιχνεύεται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο.
Όταν οι πέτρες δεν αποβάλλονται αυτόματα ή προκαλούν σοβαρά συμπτώματα, τότε εξετάζεται η χειρουργική αντιμετώπιση.
Σήμερα οι διαθέσιμες τεχνικές είναι ελάχιστα επεμβατικές, με πολύ καλά ποσοστά επιτυχίας και γρήγορη ανάρρωση.
Εξωσωματική Λιθοτριψία (ESWL)
Η εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης είναι η λιγότερο επεμβατική μέθοδος.
Με τη βοήθεια υπερήχων ή ακτινοσκόπησης, τα κρουστικά κύματα εστιάζουν στην πέτρα, τη θρυμματίζουν και τα κομμάτια αποβάλλονται σταδιακά με τα ούρα.
• Πότε επιλέγεται: Σε πέτρες μεσαίου μεγέθους στους νεφρούς ή στον ανώτερο ουρητήρα, που δεν είναι υπερβολικά σκληρές.
• Ανάρρωση: Συνήθως άμεση. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι την ίδια ημέρα και να συνεχίσει τις δραστηριότητές του. Ήπιος πόνος ή αίμα στα ούρα για λίγες ημέρες είναι αναμενόμενα.
Ουρητηροσκόπηση (URS)
Η ουρητηροσκόπηση βασίζεται στη χρήση ενός λεπτού ενδοσκοπίου που εισέρχεται από την ουρήθρα προς τον ουρητήρα.
Με ειδικά εργαλεία, η πέτρα κατακερματίζεται και αφαιρείται.
• Πότε επιλέγεται: Για πέτρες που έχουν κατέβει στον ουρητήρα ή που δεν ανταποκρίνονται στην ESWL.
• Ανάρρωση: Σύντομη, με παραμονή μίας ημέρας στο νοσοκομείο. Ενδέχεται να τοποθετηθεί προσωρινά ένας μικρός σωληνίσκος (stent) για καλύτερη απορροή των ούρων.
Laser Λιθοτριψία
Η laser λιθοτριψία (Holmium:YAG laser) είναι από τις πλέον αποτελεσματικές μεθόδους.
Με ένα εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο, το laser θρυμματίζει ακόμη και πολύ σκληρές πέτρες σε μικροσκοπικά θραύσματα.
• Πότε επιλέγεται: Για σκληρές ή δύσκολες πέτρες σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού, ακόμη και σε καμπύλες ανατομίες.
• Ανάρρωση: Ο ασθενής συνήθως φεύγει αυθημερόν. Το ποσοστό επιτυχίας είναι πολύ υψηλό, ενώ μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα υποτροπής.
Διαδερμική Νεφρολιθοτομή (PCNL)
Η διαδερμική νεφρολιθοτομή ενδείκνυται για μεγάλες ή πολλαπλές πέτρες.
Γίνεται μέσω μικρής τομής στην οσφυϊκή χώρα, από όπου εισάγεται νεφροσκόπιο για να αφαιρεθούν οι λίθοι.
• Πότε επιλέγεται: Για πέτρες άνω των 2 εκ., κοραλλιοειδείς λίθους ή αποτυχημένες προηγούμενες προσπάθειες.
• Ανάρρωση: Απαιτεί λίγες ημέρες νοσηλείας. Επιστροφή σε πλήρη δραστηριότητα μέσα σε 2–3 εβδομάδες.
Ανοικτή ή Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Αν και σπανιότερη πλέον, η ανοικτή ή λαπαροσκοπική χειρουργική διατηρεί τον ρόλο της σε περίπλοκες περιπτώσεις.
• Πότε επιλέγεται: Όταν υπάρχουν πολύ μεγάλες πέτρες, συνυπάρχουσες ανατομικές ανωμαλίες ή αποτυχία των ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων.
• Ανάρρωση: Περισσότερο απαιτητική, με μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο και σταδιακή επιστροφή στην καθημερινότητα.
Συχνές απορίες ασθενών
• Θα ξανασχηματιστούν πέτρες; Παρά την επιτυχημένη αφαίρεση, υπάρχει πιθανότητα υποτροπής, γι’ αυτό χρειάζεται προληπτικός έλεγχος και αλλαγές στον τρόπο ζωής.
• Πονάει η διαδικασία; Οι περισσότερες τεχνικές γίνονται με αναισθησία ή μέθη και είναι ανώδυνες. Ο πόνος περιορίζεται κυρίως στην ανάρρωση.
• Πότε θα επιστρέψω στη δουλειά; Αυτό εξαρτάται από τη μέθοδο. Από την επόμενη κιόλας ημέρα (ESWL, laser λιθοτριψία) έως μερικές εβδομάδες μετά (PCNL, ανοικτή χειρουργική).
Η χειρουργική αντιμετώπιση της λιθίασης είναι σήμερα ασφαλής, αποτελεσματική και εξατομικευμένη.
Ο ουρολόγος αξιολογεί το μέγεθος, τη θέση και τα χαρακτηριστικά της πέτρας αλλά και την υγεία του ασθενούς για να προτείνει την καταλληλότερη μέθοδο.
Με τις σύγχρονες τεχνικές, οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν γρήγορα στις δραστηριότητές τους, αφήνοντας πίσω τον πόνο και τις επιπλοκές που προκαλεί η λιθίαση.