Ο προστάτης είναι ένας αδένας με καίριο ρόλο στη λειτουργία του ανδρικού ουρογεννητικού συστήματος.

Με την πάροδο των χρόνων μπορεί να εμφανίσει αλλαγές, όπως καλοήθη υπερπλασία, φλεγμονές ή και κακοήθειες.

Για την ακριβή διερεύνηση πιθανής παθολογίας, το διορθικό υπερηχογράφημα (TRUS) και η βιοψία προστάτη αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα διαγνωστικά εργαλεία της σύγχρονης ουρολογίας.

Τι είναι το διορθικό υπερηχογράφημα;

Το διορθικό υπερηχογράφημα (Transrectal Ultrasound – TRUS) είναι μια απεικονιστική εξέταση που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει εικόνες του προστάτη.

Ονομάζεται «διορθικό» επειδή η ειδική κεφαλή του υπερηχογράφου τοποθετείται απαλά μέσα στο ορθό, επιτρέποντας στον γιατρό να αποκτήσει ακριβείς εικόνες του μεγέθους, της μορφολογίας και της υφής του αδένα.

Πότε συστήνεται;

Το TRUS πραγματοποιείται:

• Όταν υπάρχει αυξημένο PSA στο αίμα.
• Σε ύποπτα ευρήματα κατά την δακτυλική εξέταση.
• Στην παρακολούθηση ανδρών με ιστορικό καλοήθους υπερπλασίας ή καρκίνου του προστάτη.
• Για την καθοδήγηση κατά τη βιοψία προστάτη.

Πώς γίνεται η εξέταση;

Η διαδικασία είναι απλή και σύντομη. Ο ασθενής ξαπλώνει στο πλάι, ενώ ο γιατρός τοποθετεί ένα λεπτό, καλυμμένο με γέλη και αποστειρωμένο προφυλακτικό ηχοβολέα στο ορθό.

Ο υπέρηχος στέλνει εικόνες στην οθόνη, προσφέροντας λεπτομερή εκτίμηση του προστάτη.

Η εξέταση διαρκεί λίγα λεπτά και είναι ανώδυνη, αν και μπορεί να προκαλέσει ήπια δυσφορία.

Τι είναι η βιοψία προστάτη;

Η βιοψία είναι η διαδικασία κατά την οποία λαμβάνονται μικρά δείγματα ιστού από τον προστάτη, με τη βοήθεια λεπτής βελόνας.

Γίνεται συνήθως υπό καθοδήγηση του διορθικού υπερήχου, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η λήψη γίνεται από τις περιοχές που φαίνονται ύποπτες.

Τα δείγματα αποστέλλονται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο, όπου εξετάζονται στο μικροσκόπιο για τυχόν καρκινικά κύτταρα.

Γιατί είναι σημαντική;

Η βιοψία είναι η μόνη εξέταση που μπορεί να επιβεβαιώσει με βεβαιότητα αν υπάρχει καρκίνος του προστάτη.

Το PSA και το TRUS δίνουν ενδείξεις, αλλά μόνο η ιστολογική ανάλυση του ιστού δίνει οριστική διάγνωση.

Προετοιμασία πριν την εξέταση

• Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει προληπτικά αντιβιοτικά, για να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης.
• Συχνά συνιστάται κλύσμα πριν την εξέταση.
• Ο ασθενής ενημερώνει τον ιατρό για τυχόν αντιπηκτικά φάρμακα, καθώς μπορεί να χρειαστεί προσωρινή διακοπή τους.

Κατά τη διάρκεια της βιοψίας

Με τοπική αναισθησία, μια λεπτή βελόνα εισάγεται διαμέσου του τοιχώματος του ορθού στον προστάτη.

Συνήθως λαμβάνονται 10–12 δείγματα ιστού από διαφορετικές περιοχές.

Η διαδικασία διαρκεί περίπου 15–20 λεπτά και η ενόχληση είναι περιορισμένη.

Μετά την εξέταση

Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Για λίγες μέρες είναι πιθανό να εμφανιστεί:

• Ελαφρά αιματουρία (αίμα στα ούρα).
• Αίμα στο σπέρμα ή ελαφρά αιμορραγία από το ορθό.
• Ήπια δυσφορία.

Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και υποχωρούν χωρίς θεραπεία.

Σπάνια μπορεί να εμφανιστεί λοίμωξη, οπότε αν παρουσιαστεί πυρετός ή έντονος πόνος, χρειάζεται άμεση επικοινωνία με τον γιατρό.

Κίνδυνοι και επιπλοκές

Η βιοψία προστάτη θεωρείται ασφαλής εξέταση. Οι συχνότερες, ήπιες επιπλοκές είναι η αιματουρία και η αιμοσπερμία, ενώ οι σοβαρές επιπλοκές, όπως ουροσήψη, είναι εξαιρετικά σπάνιες χάρη στη σωστή προετοιμασία και την αντιβίωση.

Το διορθικό υπερηχογράφημα και η βιοψία προστάτη αποτελούν θεμέλιο λίθο στη διάγνωση των παθήσεων του προστάτη.

Είναι σύντομες, ασφαλείς και καθοριστικές εξετάσεις, που προσφέρουν σαφείς απαντήσεις εκεί όπου άλλες εξετάσεις αφήνουν αμφιβολίες.

Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί σε σωστή θεραπεία και καλύτερη πρόγνωση, εξασφαλίζοντας στον άνδρα την υγεία και την ποιότητα ζωής που του αξίζει.